ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Δημοσιεύθηκε 14 Φεβρουαρίου 08 στην εφημερίδα «Άποψη»΄
08 Μαρτίου 08 στο Οικονομικό ένθετο της «Καθημερινής»

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ; Αλήθειες και Ψέματα

Πολύ μελάνι χύθηκε και πολύ φασαρία έγινε το προηγούμενο διάστημα για τη δήθεν κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην Θράκη. Ένα τέτοιο εργοστάσιο δεν είναι φυσικά ένα εθνικό θέμα άλλα ένα παγκόσμιο, γιατί αφορά όχι μόνον την κατασκευή, αλλά την προμήθεια της πρώτης ύλης, τη διάθεση των αποβλήτων και τη διαχείριση των κινδύνων που προκύπτουν από την πιθανή κατασκευή πυρηνικών όπλων (παράδειγμα το ΙΡΑΝ) που σημαίνει ότι υπάρχουν διακρατικές συμφωνίες πολλών ετών για την κατασκευή και την λειτουργία μιας τέτοιας μονάδας. Εμπλέκονται διεθνείς οργανισμοί για την άδεια λειτουργίας και τον έλεγχο των εγκαταστάσεων.

Η παγκόσμια αγορά πυρηνικής ενέργειας
Αρμοδιότερο όργανο για να πληροφορηθεί κάποιος ακόμα και την πρόθεση δημιουργίας ενός τέτοιου εργοστασίου είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός πυρηνικής ενέργειας(World Nuclear Association) και η διεθνής επιτροπή πυρηνικής ενέργειας.
Στην τελευταία αναφορά που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2008(www.world-nuclear.org) λέει ότι οι χώρες που ενδιαφέρονται για τη δημιουργία πυρηνικών σταθμών και δεν έχουν μέχρι σήμερα τέτοιες εγκαταστάσεις είναι περίπου τριάντα. Στην Ευρώπη οι χώρες αυτές είναι, η Ιταλία , Αλβανία, Πορτογαλία, Νορβηγία, Πολωνία, Λευκορωσία, Εσθονία, Λετονία, Ιρλανδία, και Τουρκία. Η Ελλάδα δεν αναφέρεται πουθενά. Αναλυτικά η αναφορά δίνει στοιχεία για κάθε μία χώρα χωριστά καθώς και στις ενέργειες που έχουν γίνει από τις χώρες πού ήδη έχουν πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Τι συμβαίνει λοιπόν στις γειτονικές χώρες
Αλβανία: Το 2007 η κυβέρνηση της χώρας πρότεινε την κατασκευή πυρηνικής μονάδας παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος για να καλύψει τις ανάγκες της και την εξαγωγή του στα Βαλκάνια και την Ιταλία. Η περιοχή που προτείνει είναι το Δυρράχιο. Το ενδιαφέρον μάλλον είναι φιλολογικό γιατί το ερώτημα είναι: Πού θα βρει η Αλβανία τα χρήματα για πυρηνικό εργοστάσιο; Το κόστος ενός MW είναι το λιγότερο 1,5-2 εκατομμύρια $. Ο κάθε αντιδραστήρας της Βουλγαρίας κοστίζει γύρω στα 2 δισεκατομμύρια $.
Τουρκία: Από το 1970 η Τουρκία προσπαθεί να κατασκευάσει εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το 1970,73,76.80,93,04,06 και όλες τις φορές αναβάλλονταν για οικονομικούς λόγους. Τον Μάιο του 07 η βουλή της Τουρκίας ψήφισε το νομοσχέδιο που επιτρέπει την κατασκευή πυρηνικής μονάδας και το Νοέμβριο εγκρίθηκε από τον πρόεδρο της Τουρκίας. Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η Τουρκική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΤΕΑΚ) θα βάλει τους όρους για την κατασκευή και τη λειτουργία του εργοστασίου. H TETAS θα αγοράσει όλη την ισχύ για τα επόμενα 15 χρόνια. Στους όρους της αναφέρει και την υποχρέωση του αναδόχου για τη διαχείριση των αποβλήτων η οποία θα γίνει από αυτόν που θα αναλάβει την κατασκευή του εργοστασίου. Η TETAS αναμένεται αυτό το μήνα να καλέσει τις εταιρείες να συμμετάσχουν σε δημόσιο διαγωνισμό για την κατασκευή του εργοστασίου. Το πιο πιθανό είναι το εργοστάσιο να κατασκευαστεί στο Akkuyu για το οποίο ήδη υπάρχει η άδεια κατασκευής.
Ακόμα η αναφορά λέει ότι οκτώ βιομηχανικά πάρκα που βρίσκονται κοντά στην Πόλη με 70.000 επιχειρήσεις και κατανάλωση ενέργειας 1,5 δισεκατομμύρια kwh δημιούργησαν ένα οργανισμό τον IOSBB για να κατασκευάσει στην χώρα το πρώτο πυρηνικό εργοστάσιο ισχύος 1500 MWe. Σαν χώροι προτάθηκαν η Σινώπη στην Μαύρη Θάλασσα ή η Gokova στην Μεσόγειο
Ιταλία: Είναι η μόνη χώρα που συμμετέχει στους G8 και δεν παράγει ρεύμα από πυρηνική ενέργεια. Παλαιότερα έγιναν προσπάθειες άλλα το ατύχημα στο Chernobyl ματαίωσε κάθε σκέψη. Το 2005 η Ιταλία ήρθε σε συμφωνία με την Electricite de France και την ENEL για την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος από τα πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας. Ακόμα η ENEL αγόρασε το 66% της Slovac Electric η οποία λειτουργεί 6 πυρηνικές μονάδες.
Βουλγαρία: Αναφέρει ορισμένες αλήθειες που εμείς οι Έλληνες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε। Το 2005 η Βουλγαρική ΝΕΚ παράγει 44 δισεκατομμύρια kwh από τα οποία τα 7 εξάγονται στην Ελλάδα , Τουρκία, Σερβία και ήταν ο βασικός προμηθευτής ηλεκτρικού ρεύματος για τις ανάγκες της των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας (Bulgaria was vital in supplying power for the Athens Olympic games.). Και φυσικά ΝΕΚ σημαίνει Kozloduy. Για το κλείσιμο του Kozloduy 1,2 η Βουλγαρία πήρε από την Ευρωπαϊκή Ένωση 200 δισεκατομμύρια και για το κλείσιμο του Kozloduy 3,4, 550 δισεκατομμύρια. Παρ’ όλα αυτά το Kozloduy 3,4 έκλεισε τον Δεκέμβριο του 2006 και την 1η Ιανουαρίου 2007 έγινε δεκτή από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τώρα λειτουργεί οι Kozloduy 5 και 6 για τις οποίες έγινε αναβάθμιση και καλύπτουν τις διεθνείς προδιαγραφές ασφαλείας. Ακόμα, στην Βουλγαρία κατασκευάζεται νέα μονάδα στο Belene, πάλι στον Δούναβη, η οποία προβλέπετε να μπει σε λειτουργία το 2013-2014.

Τι συμβαίνει με τα αποθέματα ουρανίου

Η αγορά της ενέργειας και τα αποθέματα των πρώτων υλών έχουν τεράστια οικονομική και πολιτική ισχύ και αποτελούν κρατικά μυστικά (στην Ρωσία η αναφορά στα αποθέματα της χώρας τιμωρείται με 7 χρόνια φυλακή). Τις περισσότερες φορές οι χώρες δίνουν πλασματικούς αριθμούς και για αυτό το λόγο έχουν δημιουργηθεί διεθνείς οργανισμοί για την παρακολούθησή των αποθεμάτων που με διάφορα μοντέλα προσπαθούν να αναλύσουν την πραγματική κατάσταση. Ένας τέτοιος οργανισμός είναι και ο Energy Watch Group ο οποίος δημιουργήθηκε από ανεξάρτητους επιστήμονες με επικεφαλής τον Hans-Josef Fellο οποίος είναι και μέλος του γερμανικού κοινοβουλίου.
Το Δεκέμβριο του 2006 ανέλυσαν την κατάσταση της πυρηνικής ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο δημοσιεύοντας το URANIUM RESOURCES AND NUCLEAR ENERGY report (www.emergywatchgroup.org) και το οποίο θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω.

Η μελέτη αναφέρει ότι οποιαδήποτε πρόβλεψη για την κατασκευή εγκαταστάσεων πυρηνικής ενέργειας θα πρέπει να βασιστεί στην ανάλυση των αποθεμάτων ορυκτού ουρανίου και την κατανάλωση των νέων αντιδραστήρων. Πιθανή αξιοποίηση αντιδραστήρων με ανακύκλωση των ραδιενεργών υπολοίπων ή αντιδραστήρες θορίου δεν υπολογίζονται γιατί δεν είναι ορατές στο χρονικό ορίζοντα. Η ανάλυση των στοιχείων των αποθεμάτων ουρανίου οδηγεί στην εκτίμηση ότι τα αποθέματα που μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί δεν εγγυώνται την προμήθεια ουρανίου για περισσότερα από τριάντα χρόνια. Έντεκα χώρες έχουν ήδη εξαντλήσει τα αποθέματά τους. Στο σύνολο 2,3 μέγα-τόνοι έχουν ήδη παραχθεί. Προς το παρόν μόνο μία χώρα (ο Καναδάς) έμεινε να έχει αποθέματα πετρωμάτων με περιεκτικότητα πάνω από 1% σε καθαρό ουράνιο. Τα περισσότερα αποθέματα σε άλλες χώρες έχουν περιεκτικότητα κάτω από 0,1%. Τα δύο τρίτα των αποθεμάτων είναι κάτω του 0,06%.
Και αυτό όπως καταλαβαίνετε επιβαρύνει άμεσα το κόστος εξόρυξης ( κυρίως για τις συγκεντρώσεις κάτω του 0,1%-0,2% ) από την ενέργεια που χρειάζεται να καταναλωθεί για να εξαχθεί η πρώτη ύλη για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Τα αποδεδειγμένα αποθέματα με κόστος εξόρυξης κάτω του κόστους των 40$/kg U θα εξαντληθούν τα επόμενα 30 χρόνια αν συνεχιστεί η παρούσα ζήτηση. Το κόστος της εξόρυξης νέων πιθανολογούμενων ποσοτήτων θα εκτοξευθεί πάνω από 130 $/kg U.
Προς το παρόν η ζήτηση ουρανίου κυμαίνεται γύρω στα 67 kt/χρόνο και από αυτά μόνο τα 42 kt/χρόνο προέρχονται από την ετήσια παραγωγή. Τα υπόλοιπα 25 kt/χρόνο προέρχονται από αποθέματα που έχουν εξορυχτεί πριν το 1980. Αυτά τα αποθέματα θα εξαντληθούν τα επόμενα δέκα χρόνια. Τότε η παραγωγή πρώτης ύλης θα πρέπει να αυξηθεί κατά 50% για να καλύψει τις μελλοντικές ανάγκες με τις σημερινές καταναλώσεις. Στην περίπτωση που μόνο τα αποδεδειγμένα αποθέματα κόστους 40 $/kg U μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή ενέργειας τότε θα παρουσιαστούν προβλήματα στην προμήθεια πρώτης ύλης πριν το 2020. Αν όλες οι πιθανές ποσότητες μπορέσουν να εξαχθούν τότε η εξάντληση των αποθεμάτων θα γίνει γύρω στο 2050. Μόνον αν όλες οι πιθανές ποσότητες που ακόμα δεν έχουν ανακαλυφθεί, όπως προβλέπει το γραφείο πυρηνικής ενέργειας (Nuclear Energy Agency), επιβεβαιωθούν τότε τα αποθέματα θα διπλασιαστούν. Ωστόσο, η πιθανότητα πραγματοποίησης αυτών των προβλέψεων είναι μικρότερη από το μην ανακαλυφθούν ποτέ.

Αυτές οι εκτιμήσεις βασίζονται στην καταγραφή των παγκόσμιων αποθεμάτων και της ζήτησης από το κόκκινο βιβλίο που εκδίδει η Nuclear Energy Agency (NEA 2006). Η πρόβλεψη για την ζήτηση βασίστηκε στα τελευταία σενάρια τα οποία έγιναν από την International Energy Agency (I.E.A).
Στον πίνακα που ακολουθεί βλέπετε την παραγωγή και την κατανάλωση του παρελθόντος, τα πραγματικά και τα πιθανά μελλοντικά αποθέματα που υπολογίζουν να ανακαλύψουν και τα τρία σενάρια ζήτησης ουρανίου στο μέλλον.
Πηγή: World Energy Outlook (WEO 2006) του International Energy Agency
Η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας η οποία ελέγχει όλες τις πυρηνικές εγκαταστάσεις έχει εκδώσει οδηγίες για τις χώρες που ενδιαφέρονται για τέτοιες επενδύσεις. (Consideration to Launch a Nuclear Power Programme 2007). Στο κομμάτι Factor for consideration αναφέρει: Από την απόφαση μέχρι την ολοκλήρωση ενός πυρηνικού σταθμού απαιτείται πολύ χρόνο για τον σχεδιασμό , την άδεια λειτουργίας, την κατασκευή και την διαχείριση των αποβλήτων. Για μια χώρα χωρίς προηγούμενη εμπειρία (όπως η Ελλάδα) αυτό θα διαρκέσει 15 χρόνια. Για μία χώρα με ισχυρή τεχνική εμπειρία αυτό θα διαρκέσει 10 χρόνια. Απαιτείται δε τεχνικό προσωπικό (200-1000 άτομα) υψηλού επιπέδου επιστημόνων εκπαιδευμένων σε αντίστοιχες μονάδες για τουλάχιστον τρία χρόνια. Δηλαδή αν ξεκινήσουμε σήμερα, το εργοστάσιο θα ξεκινήσει να λειτουργεί όταν θα ξεκινήσουν και τα προβλήματα με τα αποθέματα ουρανίου.
Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας έχει ημερομηνία λήξης. Με τις μέχρι τώρα εμπειρίες ο χρόνος ζωής ενός αντιδραστήρα είναι τα 40 χρόνια. Γύρω στο 45% αυτών των αντιδραστήρων είναι σε λειτουργία περισσότερο από τα 25 χρόνια, και το 90% περισσότερο από το 15 χρόνια. Όταν αυτοί οι αντιδραστήρες θα βρίσκονται στο τέλος της ζωής του γύρω στο 2030. Τα τελευταία χρόνια μόνο 3-4 αντιδραστήρες μπαίνουν σε λειτουργία κάθε χρόνο. Αυτή η τάση δείχνει ότι θα συνεχιστεί μέχρι το 2011. Για να διατηρηθεί η σημερινή παραγωγή ενέργειας θα απαιτηθεί μετά το 2011 να ολοκληρώνονται γύρω στους 15-20 αντιδραστήρες το χρόνο, κάτι όμως που δεν φαίνεται στον ορίζοντα, λόγω του ότι ο χρόνος κατασκευής μιας μονάδας είναι μεγάλος και τα προβλήματα τροφοδοσίας που θα παρουσιαστούν γύρω στο 2020 δείχνουν ότι δεν θα υπάρξει ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας.

Συμπερασματικά, η Ελλάδα δεν έχει, ούτε καν αναφέρει ότι ενδιαφέρεται για μια τέτοια επένδυση. Για να πραγματοποιηθεί (χωρίς αντιδράσεις) μια μονάδα θα χρειαστούν τουλάχιστον 15 χρόνια γιατί δεν έχει ούτε το τεχνικό προσωπικό για να το λειτουργήσει. Υποθετικά, όταν θα πραγματοποιηθεί θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα τροφοδοσίας των αντιδραστήρων με ουράνιο και δεν θα προλάβει να αποσβεσθεί η επένδυση γιατί θα έχουν εξαντληθεί τα αποθέματα. Δύσκολα λοιπόν, θα τολμούσε κανείς να κάνει μια τέτοια επένδυση.
Αυτό που θα πρέπει να μας προβληματίσει όμως είναι γιατί διαδόθηκαν τέτοιεςπληροφορίες;Ποιος έχει συμφέρον να τρομάξει του πολίτες της Θράκης; Τι κρύβεται πίσω από όλα αυτά; Αυτήν την εποχή έχει δημιουργηθεί ένα αίσθημα απογοήτευσης για το μέλλον στους κατοίκους της Θράκης γιατί αισθάνονται ότι η περιοχή μας θα γίνει ένας εκτεταμένος σκουπιδότοπος.
Η Θράκη και ειδικά ο Έβρος έχει γίνει το εξιλαστήριο θύμα όλων των κρίσεων. Πλήρωσε την ψυχροπολεμική περίοδο με την απομόνωση και την μετανάστευση. Τα προβλήματα με την Τουρκία κάθε φορά που υπάρχει κρίση στις σχέσεις. Ας ελπίσουμε ότι δεν κρύβεται κάτι μεγαλύτερο πίσω από όλα αυτά.
Νεώτερες πληροφορίες αποδεικνύουν την δυσκολία δημιουργίας ενός πυρηνικού εργοστασίου.
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 19 Οκτωβρίου 2008
Πυρηνικό πρόγραμμα γιοκ
Απομακρύνεται η προοπτική δημιουργίας του πρώτου Τουρκικού Πυρηνικού Σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, μετά την ακύρωση της προσφοράς του κονσόρτιουμ που είχε αναλάβει το έργο. Η ακύρωση οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η Ρωσοτουρκική κοινοπραξία (AtomStroyExport και Intel RAD UES με την Τουρκική CinerGroup) δεν ικανοποιούσε τους όρους ανταγωνισμού στις προσφορές.