Ο ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ της ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Ο ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Αυτή, η οικονομική κρίση σάστισε τους περισσότερους οικονομολόγους, οι οποίοι δεν την είδαν να έρχεται και παραμένουν μπλεγμένοι για τα αίτια που την προκάλεσαν. Ίσως όμως να μην ήταν και τόσο απρόβλεπτη όπως αρχικά φάνηκε. Πράγματι αυτή η οικονομική κρίση ήταν κρυφή αλλά αν θα δείτε με μια πιο καθαρή ματιά η πραγματική αφορμή ήταν η κορύφωση της παραγωγής του πετρελαίου.
Δεν μου αρέσει να παριστάνω τον μάντη Τειρεσία, αλλά ένα χρόνο μετά τη δημοσίευση του άρθρου μου «Το τέλος του φθηνού πετρελαίου» τα γεγονότα δυστυχώς επιβεβαίωσαν τις δυσοίωνες τότε προβλέψεις. Η τιμή του πετρελαίου εκτινάχθηκε από τη μέση διακύμανση των 60-70 δολαρίων το βαρέλι σε διακύμανση μεταξύ 100-110 δολαρίων με ανώτερη τιμή τα 147 δολάρια το βαρέλι.

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Μήπως τελικά είναι το πετρέλαιο το μυστικό που διαφεύγει από τους οικονομολόγους; Πιστεύω ότι αρχικά απέρριψαν σαν παραπλανητικό συναγερμό την οικονομική θεωρία που λέει: Μια μείωση των φυσικών αποθεμάτων του πετρελαίου, θα προκαλέσει το παρακάτω ντόμινο. Θα αυξήσει τις τιμές, θα υποκινήσει την εξάντληση των φυσικών πόρων, θα αυξήσει τα αποθέματα των πετρελαϊκών προϊόντων, θα μειώσει τις τιμές. Αυτό έγινε στις Η.Π.Α. Η παραγωγή κορυφώθηκε το 1970 και μετά έπεσε. Η Η.Π.Α. δημιούργησαν μια δεύτερη κορύφωση το 1980 εξαντλώντας τα αποθέματα με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε απότομη μείωση της Αμερικανικής παραγωγής. Η κορύφωση της παραγωγής του πετρελαίου μένει σχεδόν σταθερή από το Μάιο του 2005 και από τότε τα σύννεφα άρχισαν να μαζεύονται στον ορίζοντα. Και αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί καταλήξαμε στην πρόσφατη οικονομική κρίση. Οι χώρες παραγωγής είχαν φτάσει στο μέγιστο την παραγωγή τους , έτσι μια αύξηση της ζήτησης (Κίνα-Ινδία) αλλά και λόγω καιρικών συνθηκών (τυφώνας ΙΚΕ) δημιούργησε την εκτόξευση των τιμών. Η τιμή της βενζίνης και του πετρελαίου στον καταναλωτή έφτασε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Σήμερα το ένα έκτο της ενέργειας καταναλώνεται για την παραγωγή και μεταφορά των τροφίμων, έτσι οι καταναλωτές έπρεπε να πληρώσουν περισσότερα χρήματα για ενέργεια και τροφή. Οι υψηλές τιμές πίεσαν τους μισθούς, την αγορά εργασίας και δημιούργησαν την οικονομική στενότητα και την μη αποπληρωμή των δανείων των κατοικιών που είχαν αγοραστεί . Αυτό προκάλεσε τις κατασχέσεις και το πάγωμα της αγοράς της κατοικίας. Μήπως τώρα βλέπετε καλύτερα την άκρη του νήματος. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι βλέπουν το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων και αιτία της τον ανεύθυνο δανεισμό. Αλλά αυτό είναι σε δεύτερο επίπεδο, αποτέλεσμα της προηγούμενης αιτίας δηλαδή της κορύφωσης της παραγωγής του πετρελαίου.

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΡΙΣΗ

Η άποψή μου είναι ότι αυτή η οικονομική κρίση είναι ο προ-σεισμός του σεισμού που θα ακολουθήσει.
Όταν η παραγωγή του πετρελαίου θα αρχίσει να πέφτει, οι επιπτώσεις θα είναι δραματικές. Η οικονομική ανάπτυξη βασίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην αυξανόμενη προσφορά του πετρελαίου. Οι προβλέψεις του International Energy Agency για τη ζήτηση του πετρελαίου είναι αύξηση κατά 1,3% κάθε χρόνο μέχρι το 2030. Αλλά μετά την κορύφωση, πολύ ειδικοί αναφέρουν μείωση της παραγωγής κατά 2%-4% κάθε χρόνο. Και τα δύο μαζί σημαίνουν ότι το έλλειμμα θα είναι 3%-5%. Σε 10-15 χρόνια από την ημέρα που θα αρχίσει το πρόβλημα θα έχουμε διαθέσιμη μόνο τη μισή ποσότητα του πετρελαίου που θα χρειαζόμαστε για να συντηρήσουμε την σημερινή οικονομική ανάπτυξη. Η έλλειψη πετρελαίου θα μας οδηγήσει σε αλματώδη αύξηση των τιμών του πετρελαίου όπως επίσης και σε άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρισμού. Αυτό θα δημιουργήσει μεγάλη ύφεση. Οι τιμές του πετρελαίου δημιουργούν και ύφεση και πληθωρισμό και αυτό είναι το βασικό δίλημμα των κεντρικών τραπεζών για την νομισματική πολιτική που θα πρέπει να ακολουθήσουν. Τον Μάιο του 2008 ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας ξεκαθάρισε ότι όσο οι τιμές του πετρελαίου θα αυξάνουν, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος για στασιμοπληθωρισμό.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΩΓΟΥΣ

Μαζί με τα οικονομικά γεγονότα, και πολιτικά γεγονότα μας στέλνουν μηνύματα για το τι πρόκειται να ακολουθήσει όπως, με τον πόλεμο στην Γεωργία.
Ο πόλεμος στη Γεωργία, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας είναι για τον έλεγχο των δρόμων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και όχι ότι κάποιοι ενδιαφέρθηκαν για τους λαούς της νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας. Στο άρθρο του o Steve LeVine στο Βusiness Week (23 Αυγ 2008) αναφέρει: Η αχίλλειος πτέρνα της Ρωσίας είναι οι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου. Για περισσότερο από ένα χρόνο πριν αναφέρονταν διαδοχικές προσπάθειες της Αμερικανικής πολιτικής ανακοπής σε αυτό που περιγράφονταν σαν Πόλεμος των Αγωγών, το στραγγαλισμό δηλαδή των ρωσικών προσπαθειών για τον επιχειρούμενο επηρεασμό της Ευρωπαϊκής πολιτικής χρησιμοποιώντας τους αγωγούς πετρελαίου. Ενώ το περιοδικό ανέφερε σε προηγούμενα τεύχη του, τις συνεχιζόμενες εντάσεις στα σύνορα της Ρωσίας με τη Γεωργία. Το άρθρο συνεχίζει «Εδώ βρίσκεται και η αχίλλειος πτέρνα της Ρωσίας : ένας από αυτούς τους αγωγούς –ο South Stream- πρόκειται να περάσει από τις χώρες Βουλγαρία, Ουγγαρία , Σερβία, και Αυστρία και αυτές οι χώρες βρίσκονται στο χώρο επηρεασμού των ΗΠΑ. Η Ενέργεια και ειδικά ο North Stream και ο South Stream είναι η δύναμη της Ρωσίας και το τρωτό σημείο της».

Ένα ακόμη άρθρο σε Αμερικανική Εφημερίδα και η τελευταία αναφορά του The Oil Depletion Analysis Centre (www.odac-info.org) δείχνουν ότι μπορεί και τα πράγματα να είναι χειρότερα και από αυτά που περιέγραφα ένα χρόνο πριν.

ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Το άρθρο του Tom Lasseter –Mc Clatchy Newspapers, Kansas Star 28 Αυγ 2008. αναφέρεται στα ενεργειακά αποθέματα της Ρωσίας και λέει: Το περισσότερο πετρέλαιο που παράγεται στη Ρωσία μετά την κατάρρευση της χώρας το 1988 προέρχεται από γεωτρήσεις και επανα-γεωτρήσεις των παλαιών σοβιετικών πηγών με καλύτερο εξοπλισμό και οι προσπάθειες για ανάπτυξη νέων πηγών γίνονται αργά ή δεν υπάρχουν. Όπως δήλωσε ο Valery Kryukov αν συνεχιστεί η ίδια τακτική τα αποθέματα θα πέσουν σοβαρά τα επόμενα δύο χρόνια.
Οι επιπτώσεις από μία πτώση της παραγωγής πετρελαίου στη Ρωσία θα είναι παγκόσμιες . Η Ρωσία είναι ο δεύτερος παγκόσμιος εξαγωγέας πετρελαίου και αν οι εξαγωγές της μειωθούν οι τιμές θα εκτοξευθούν. Η ίδια η Ρωσία εξαρτάται οικονομικά από τις πηγές ενέργειας. Το 30% του προϋπολογισμού βασίζεται στα εισοδήματα από το πετρέλαιο.
Η αναφορά του U.S. Energy Information Administration είναι ξεκάθαρη: Μόνον δύο από τις 14 μεγάλες πετρελαιοπηγές είναι σήμερα ανοιχτές από αυτές που υπήρχαν κατά την πτώση της Σοβιετικής ένωσης το 1991. Οι επτά είχαν εξαντληθεί το 2006. Όταν μια πετρελαιοπηγή εξαντληθεί, η άντληση αποθεμάτων γίνεται πιο δύσκολη και πιο ακριβή.
Η τρέχουσα οικονομική κρίση και η ταυτόχρονη μείωση των τιμών των καυσίμων θα μειώσει και την προσπάθεια άντλησης μικρών αποθεμάτων καθώς και αποθεμάτων που βρίσκονται σε μεγάλα βάθη. Οι μικρές επενδύσεις σε νέα πεδία παραγωγής ενέργειας είναι ο κύριος λόγος για τη μεγάλη έλλειψη ενέργειας που θα αντιμετωπίσει ο κόσμος από το 2012, σύμφωνα με τον επικεφαλή της Gazprom Αλεξέι Μίλερ.(23 Ιουλίου 2008 www.Reporter.gr)

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Το πιο σημαντικό όμως και για το οποίο θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε είναι ότι αυτό δεν θα συμβεί μόνο στη Ρωσία, άλλα και στα περισσότερα αποθέματα που υπάρχουν στη γη. Η εφημερίδα Financial Times στις 10 /07/07 αναφέρει ότι σε πέντε χρόνια ο κόσμος θα αντιμετωπίσει μια απότομη άνοδο των τιμών του πετρελαίου και επιμένει στις 21/05/08 ότι η τιμή του θα φθάσει τα 140 δολάρια σαν αποτέλεσμα του φόβου της μείωσης των αποθεμάτων το 2012.
Αυτοί που γνωρίζουν καλύτερα το πρόβλημα των αποθεμάτων είναι φυσικά τα στελέχη των εταιρειών πετρελαίου. Ο Jeroen van de Veer μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Shell στις 22/01/08 δήλωσε: Η Shell υπολογίζει ότι μετά το 2015 η προσφορά από πηγές που μπορεί να αντληθεί πετρέλαιο φθηνά δεν θα μπορεί να καλύψει την ζήτηση.
Πριν μερικές ημέρες ανακοινώθηκε στον τύπο ότι τα ΕΛ.ΠΕ. αποχωρούν από πρόγραμμα έρευνας πετρελαίου στη Λιβύη ενώ τον Ιούνιο του 2008 ο Shokri Ghanem επικεφαλής του εθνικού οργανισμού πετρελαίου της Λιβύης είπε: « Το εύκολο και φθηνό πετρέλαιο τελείωσε. Η κορύφωση της παραγωγής είναι ορατή. Η ετήσια δε, μελέτη που εκδίδει η BP (BP Statistics Energy Review) τονίζει ότι η παραγωγή του 2007 έπεσε κατά 0,2%.
Η αναφορά των ανεξάρτητων Βρετανικών οργανισμών ODAC(www.odac-info.org) και του Post Carbon Institute (www.postcarbon.org) Preparing for Peak Oil το Σεπτέμβριο του 2008 λέει: Η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου βρίσκεται ήδη σε κορύφωση και θα αρχίσει να πέφτει στα επόμενα χρόνια..

ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΟ ΚΟΡΥΦΩΣΗ

Τι εννοείται με τον όρο «κορύφωση» ; ότι το πετρέλαιο τελείωσε ; Όχι. Σημαίνει ότι καταναλώσαμε το μισό από το πετρέλαιο που είναι διαθέσιμο στη γη. Αυτό όμως έχει συμβεί σε πάνω από 60 χώρες από το σύνολο των 98 κρατών που παράγουν πετρέλαιο. Χαρακτηριστικά σας αναφέρω ότι στη Μεγάλη Βρετανία αυτό συνέβη το 1999 και από το 2006 η Βρετανία έγινε εισαγωγέας πετρελαίου.


Η ΛΥΣΗ

Οι κυβερνήσεις σήμερα, άλλες αρνούνται να δεχθούν το πρόβλημα και άλλες μιλούν για ήπια προσαρμογή. Αλλά η οποιαδήποτε προσαρμογή θα πρέπει να έχει χρονικό ορίζοντα. Σήμερα απαιτείται άμεση συντήρηση των αποθεμάτων και αποτελεσματικότητα για να μειωθεί η ζήτηση στο μισό τις επόμενες δεκαετίες. Η πραγματικά μακροχρόνια λύση για την υπερθέρμανση και την εξάντληση των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου είναι να απεξαρτηθούμε από την χρήση των ορυκτών καυσίμων (στερεών, υγρών και αερίων). Αυτό που δεν γίνεται άμεσα κατανοητό στο ευρύ κοινό είναι ότι για την απεξάρτηση από το πετρέλαιο θα χρειαστούν πενήντα χρόνια. Αυτός ο χρόνος θα απαιτηθεί ώστε νέες πηγές ενέργειας να υποκαταστήσουν τις υποδομές, την παραγωγή και την κατανάλωση ενέργειας. Η απεξάρτηση θα πρέπει να γίνει εθνική στρατηγική.
Πέρα από την εξάρτηση για τις επιλογές της εξωτερικής πολιτικής της χώρας το κόστος που θα υποχρεωθούν να καταβάλουν οι ελληνικές επιχειρήσεις ενέργειας για την εξαγορά των δικαιωμάτων του διοξειδίου του άνθρακα και κυρίως η ΔΕΗ μετά το 2013 αγγίζει τα 1,3 δισεκατομμύρια Ευρώ. Αυτό το κόστος φυσικά θα το πληρώσει ο καταναλωτής. Με τις σημερινές τιμές, που η μέση τιμή της οικιακής κιλοβατώρας είναι 10 λεπτά, η επιβάρυνση που θα προκύψει είναι 2-3 λεπτά δηλαδή 20-30%. Επιπλέον σύμφωνα με την μελέτη της Εθνικής Τράπεζας η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο βαθμό εξάρτησης από το πετρέλαιο από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης. Η κατανάλωση του πετρελαίου αντιστοιχεί στο 9,8% του ΑΕΠ στην Ελλάδα έναντι μόνο 6% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη. . Ήδη η προηγούμενη άνοδος των τιμών του πετρελαίου πυροδότησε τον πληθωρισμό, μείωσε την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.. Είναι παράλογο σήμερα να γίνονται νέες επενδύσεις για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με ορυκτά καύσιμα, όταν ήδη ο πλανήτης αντιμετωπίζει πρόβλημα.
Το μήνυμα που θα πρέπει να λάβουν οι οικονομολόγοι είναι να σταματήσουν να ψάχνουν μυστικά μηνύματα για τα αίτια που εξηγούν τη σημερινή οικονομική κρίση και αφού δώσουν βάση στο πρόβλημα της κορύφωσης του πετρελαίου να δώσουν λύσεις διεξόδου από την κρίση. Όσο για όλους εμάς προσδεθείτε για τους ισχυρούς κραδασμούς που θα προκαλέσει η μεγαλύτερη μεταβολή της πορείας στην σύγχρονη ανθρώπινη ιστορία.


Επιβεβαίωση των προβλέψεών μου είναι το άρθρο που βρήκα στην guardian και του οποίου η μετάφραση ακολουθεί.
Δεν είμαι ειδικευμένος μεταφραστής για αυτό σας παρακαλώ να συγχωρήσετε πιθανή κακή απόδοση σε μερικά σημεία. Για το αγγλικό κείμενο μπορείτε να το βρείτε στην ιστοσελίδα της εφημερίδας.


Guardian.co.uk
Time for an energy bail-out
Peak oil is just five years away, and we must start to plan now to avert a truly ruinous crisis.

Jeremy Leggett
Guardian.co.uk, Wednesday October 29 2008 14.59 GMT

Η κορύφωση της παραγωγής είναι μόλις πέντε χρόνια μακριά, και θα πρέπει να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε τώρα την αποτροπή μιας ολέθριας κρίσης.

Αν οκτώ από τις μεγαλύτερες εταιρείες του Ενωμένου Βασιλείου προειδοποιούσαν πέντε χρόνια πριν για την ολέθρια πιστωτική κατάρρευση, η οποία θα χτυπούσε την παγκόσμια οικονομία μάλλον η κυβέρνηση θα έπαιρνε στα σοβαρά H ηγεσία του Ενωμένου Βασιλείου για να περιορίσει την ζημιά, θα λειτουργούσε προληπτικά και όχι κατασταλτικά. Θα μπορούσε να ήταν ομαλότερη η προσγείωση και η ανάκαμψη θα ήταν πιθανή σαν αποτέλεσμα.

Σήμερα, οκτώ από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες της Βρετανίας προειδοποιούν ότι μια ολέθρια πετρελαϊκή κατάρρευση θα συμβεί σε πέντε χρόνια. Προειδοποιούμε ότι, η παγκόσμια κορύφωση της παραγωγής του πετρελαίου θα συμβεί απρόσμενα νωρίτερα, με αποτέλεσμα όχι μόνον την ενεργειακή κρίση , αλλά πιθανά την συγκράτηση των εξαγωγών των χωρών παραγωγής πετρελαίου και την σοβαρή έλλειψη ενέργειας στις χώρες που εισάγουν πετρέλαιο. Οι προηγούμενες ακατανόητες παρεμβάσεις στις οικονομικές αγορές ξαφνικά έγιναν επιτακτικές, ανάλογες παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας σήμερα θα αξίζουν το βάρος του σε χρυσό αύριο, σε οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα η καταστροφή θα επιτευχθεί και επιπλέον αυτό θα βοηθήσει και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Η επικρατούσα άποψη της βιομηχανίας πετρελαίου, και την οποία ακούει η κυβέρνηση, είναι ότι υπάρχουν πάνω από ένα τρισεκατομμύριο βαρέλια διαθέσιμα από τα υπάρχοντα αποθέματα, και μερικά τρισεκατομμύρια βαρέλια σε μίγμα πίσσας-άμμου (tar sand) και αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να περάσουν δεκαετίες πριν να αρχίσουμε να ανησυχούμε. Η Κορύφωση (Peak) του πετρελαίου είναι περισσότερο ένα πρόβλημα ροής ( flow rate) παρά ένα πρόβλημα αποθεμάτων. Στο δικό μας ρεπορτάζ, ο σύμβουλος έκδοσης του περιοδικού Petroleum Review (η ναυαρχίδα στα έντυπα της βιομηχανίας πετρελαίου) μας δείχνει πως η ροή από τις αναφερόμενες ως πηγές θα πέσουν κάτω από τα από τα όρια εξάντλησης πριν από το 2013 και πιθανότατα πολύ πιο γρήγορα..

Αναφορικά με το μίγμα πίσσα-άμμου τα διυλιστήρια θα πρέπει να λιώσουν την πίσσα. Αυτό δεν είναι εύκολο και είναι πολύ πιο αργή η διαδικασία για να αντληθεί το ακατέργαστο προϊόν από την γη. Το πετρέλαιο που μπορεί να αντληθεί εύκολα εξαντλείται το λιγότερο κατά 3,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα από την ποσότητα που άντλησης κάθε χρόνο. Και σε επτά χρόνια από τώρα η βιομηχανία πετρελαίου δεν θα μπορεί να αντλεί περισσότερο από 2,5 εκατομμύρια βαρέλια από την πίσσα με άμμο ακόμα και εάν όλα πάνε καλά και δεν επιβληθούν περιορισμοί στην βιομηχανία πετρελαίου γιατί η εξόρυξη της πίσσας δημιουργεί τεράστιες ποσότητες των αερίων του θερμοκηπίου. Σκεφθείτε τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου σαν να βρίσκονται σε μια δεξαμενή νερού: αν η τάπα της είναι ελαττωματική, δεν θα μπορείτε να βγάλετε αρκετό νερό έξω. Φοβόμαστε ότι η τάπα είναι ελαττωματική.

Αλλά κάποιοι θα πουν, η ζήτηση έχει πέσει γρήγορα από τότε που η τιμή του πετρελαίου έφτασε τα 147 δολάρια, και το πρόβλημα απομακρύνθηκε. Είναι αλήθεια ο τομέας των μεταφορών αλλάζει, έτσι έχουμε την ευκαιρία που έχουμε για τα μειώσουμε την παγκόσμια ζήτηση και να αλλάξουμε τις προμήθειες αν προσπαθήσουμε. Αλλά υπάρχουν προβλήματα αν αφεθούμε στους μηχανισμούς της αγοράς.
Πρώτον, συνεχίζεται η αύξηση της ζήτησης στην Κίνα και την Ινδία παρά την όση φασαρία κάνουμε για να μειωθεί η ζήτηση από δομικές αλλαγές στην Δύση . Δεύτερον, η βιομηχανία του πετρελαίου έχει (σχεδόν ακατανόητα) κάνει λιγότερες επενδύσεις για εξόρυξη τα τελευταία χρόνια.. Τα περισσότερα από τα υπερμεγέθη κέρδη που βλέπουμε από την Β.Ρ. αυτήν την εβδομάδα, πηγαίνει σε κέρδη μερισμάτων. Τρίτον, η βιομηχανία πετρελαίου βασίζεται κυρίως σε γερασμένες πετρελαιοπηγές, πεπαλαιωμένο εξοπλισμό, και μεγάλης ηλικίας προσωπικό όταν είναι πιο δύσκολο να βρεθούν νέες πετρελαιοπηγές και να αντληθούν όταν βρεθούν (μερικές φορές χρειάζονται δεκαετίες). Τέταρτον, τα κράτη που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο έχουν τεράστια επενδυτικά προγράμματα για δημόσια έργα που όλο και περισσότερο μειώνουν τις προοπτικές της εξαγωγής.(Εδώ εννοεί ότι καταναλώνουν τα κέρδη τουσε δημόσια έργα και δεν επενδύουν στον τομέα της εξόρυξης). Πέμπτον, ανησυχούμε γιατί ο OPEC δείχνει την ίδια παράλογη ευρωστία για τις ικανότητες παραγωγής με τις διεθνείς εταιρείες παραγωγής πετρελαίου.

Αν επιταχύνουμε την επανάσταση της «πράσινης βιομηχανίας», πιστεύουμε ότι θα απαλύνουμε το πλήγμα από την κατάρρευση του πετρελαίου, θα τονώσουμε την αποκατάσταση και θα ξεφύγουμε από την εξάρτηση από το πετρέλαιο εντυπωσιακά πιο γρήγορα. Ελπίζουμε η βιομηχανία και η κυβέρνηση μπορεί να σχεδιάσει μια νέα βιομηχανικά πράσινη συμφωνία ( industrial green new deal) αρχίζοντας από σήμερα.