Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ

Ο Δήμος Αλεξανδρούπολης αποφάσισε να συμμετάσχει στο δίκτυο των Πράσινων πόλεων. Καταθέτω λοιπόν, την δικιά μου πρόταση για να γίνει Αλεξανδρούπολη πράσινη. 

Σαν πράσινη ανάπλαση εννοούμε το σύνολο των επεμβάσεων που στοχεύουν στην ανάπτυξη του πράσινου με σκοπό την αισθητική, περιβαλλοντική και λειτουργική  πόλη, διαχρονικά με το ελάχιστο κόστος διαχείρισης και ανάλωσης φυσικών πόρων. Η πράσινη ανάπλαση δεν είναι διακόσμηση, δεν είναι πολυτέλεια είναι επιτακτική κοινωνική ανάγκη αφορά δε το σύνολο σχεδόν των Ελληνικών πόλεων, αφού το φαινόμενο της «θερμικής νησίδας»  τους δημιουργεί εξ ίσου σημαντικές  περιβαλλοντικές πιέσεις. Στόχος θα πρέπει να είναι η πράσινη ανάπλαση να επεκταθεί και στον αγροτικό  χώρο, αφού οι περιβαλλοντικές πιέσεις που υφίσταται αυτός και μπορούν να αρθούν με τον εμπλουτισμό και την αποκατάσταση του οικοσυστήματος, είναι εξ ίσου σημαντικές και  επηρεάζουν όχι μόνο το μικροκλίμα αλλά και την ίδια την ποιότητα και την αξία της αγροτικής παραγωγής.

Η αύξηση του ποσοστού πρασίνου ανά κάτοικο πάνω από το ελάχιστο απαιτούμενο όριο  επιβίωσης  που είναι τα 10 μ2/κατοικο αλλά με ποιοτικό βάρος που θα το καθιστά επαρκές για τον πολίτη. Οι νέοι αυτοί χώροι πρασίνου που θα δημιουργηθούν θα πρέπει να  ανταποκρίνονται στις λειτουργικές, αισθητικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις της Αλεξανδρούπολης όπως αυτές έχουν ήδη διαμορφωθεί και όπως αυτές εκτιμάμε ότι θα  εξελιχθούν. Θα πρέπει δε να σχεδιαστούν έτσι ώστε να αναβαθμίσει τις λειτουργικές  δυνατότητες κίνησης και αναψυχής (ενεργού και παθητικής), των κατοίκων των πόλεων.

Η πράσινη ανάπλαση της πόλης στηρίζεται:

στην δημιουργία δικτύου δενδρο-φυτεμένων πεζοδρόμων  που θα συνδέουν μεταξύ τους, τους μικρούς χώρους πρασίνου (άλση, πλατείες) που βρίσκονται μέσα στον ιστό κάθε αστικού κέντρου (Δήμου), που με την σειρά τους θα συνδέονται με πεζοδρομημένες - πράσινες αρτηρίες οι οποίες θα οδηγούν στους μεγάλους χώρους πρασίνου, ώστε να δίνεται στον καθένα η δυνατότητα να κινείται και να λειτουργεί σε ένα μεγάλου μεγέθους ποιοτικό χώρο, αφού δυστυχώς, λείπουν τα πολλά και διάσπαρτα  πάρκα στην πόλη μας. Το δίκτυο είναι απαραίτητο να σχεδιαστεί κατά τα Ευρωπαϊκά πρότυπα με διαδρομές που θα ακολουθούν οπτικούς διαδρόμους, με αποκλειστικές για τον σκοπό αυτό αποχρώσεις δαπέδων και υλικών και ανάδειξή του σαν εναλλακτικό τρόπο «πράσινης κίνησης».

Αύξηση των πεζοδρομήσεων και «πρασινισμού» των ακάλυπτων, με μετατροπή τους σε «πράσινους οπτικούς διαδρόμους & οάσεις» με δενδροστοιχίες σκιάς σε διατάξεις φύτευσης που θα επιτρέπουν τη βελτίωση του μικροκλίματος σε επίπεδο γειτονιάς σε συνδυασμό με την όποια διαθεσιμότητα «ακάλυπτων» σε πολεοδομικά τετράγωνα που μπορούν να συνδέονται με τους πεζόδρομους «σε ενιαίες ενότητες – μικροσυμπλέγματα» πράσινων οάσεων στην πόλη. Οι αυλές των σχολείων, των εκκλησιών και των ελεύθερων χώρων των δημοσίων υπηρεσιών μπορούν να αποτελέσουν πράσινες οάσεις για το παιχνίδι των παιδιών και την αναψυχή των κατοίκων της περιοχής. Οι  χώροι που ανήκουν στο δημόσιο (συμπεριλαμβανομένων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των δημοσίων εταιρειών ΕΛΤΑ, ΟΣΕ, κλπ) θα πρέπει να είναι οι πρώτοι που θα πρέπει να αποδοθούν για πράσινη ανάπλαση.

Απόκτηση περισσότερων θέσεων στάθμευσης με επανασχεδιασμό των διαθέσιμων χώρων, με παράλληλη απελευθέρωση ανοικτών χώρων για πράσινο και άνετη πεζή κυκλοφορία στην πόλη. Η το δυνατόν περισσότερη απόκρυψη και απομάκρυνση του αυτοκινήτου από τον αστικό ιστό με «πολλαπλής μορφής» έργα και κίνητρα, αποτελεί  πρωταρχική υποχρέωση όσο αφορά την ανάκτηση περισσότερου και ελεύθερου χώρου πόλης.

Συμμετοχή των ιδιωτών στον συνολικό σχεδιασμό και την υλοποίηση για την πράσινη  ανάπλαση της Αλεξανδρούπολης, αφού η ανάπτυξη του «ιδιωτικού» πρασίνου μπορεί να συμβάλλει με καθοριστικό τρόπο στην επίτευξη των στόχων της πρότασης. Η συμμετοχή αυτή, θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να προάγει τον τελικό στόχο και άρα θα πρέπει τα όποια κίνητρα δοθούν να είναι προς την κατεύθυνση αυτή. Για την επίτευξη του στόχου αυτού  θα απαιτηθούν, φυσικά, λεπτομερείς χάρτες χρήσεις, κάλυψης και ιδιοκτησίας γης στον αστικό, περαστικό και υπαίθριο χώρο οι οποίοι  δεν υπάρχουν, όταν δε  ολοκληρωθεί  η εκπόνησή τους,  θα αποτελέσουν το βασικό υπόβαθρο μελέτης και συζήτησης ανάμεσα σε φορείς και ειδικούς επιστήμονες περί το αστικό πράσινο και την ανάπλασή του.

Η  πράσινη ανάπλαση της Αλεξανδρούπολης, μέσω της αύξησης του ποσοστού  πρασίνου ανά κάτοικο, δεν μπορεί να είναι τυχαία ούτε ευκαιριακή, αλλά στοχευόμενη και δυνητική, ώστε να αντιμετωπίσει όχι μόνο τα υφιστάμενα προβλήματα, αλλά και αυτά που θα υπάρξουν σε σημαντικό βάθος χρόνου (κλιματική αλλαγή, αύξηση  πληθυσμού και οχημάτων, επέκταση σχεδίου πόλης κλπ).

Θα ήταν ιδανικό να δημιουργηθούν:

Μητροπολιτικά  Πάρκα: 

α) Παρμενίων: Στον χώρο αυτό μπορεί να μεταφερθεί το γήπεδο Φώτης Κοσμάς καθώς και να δημιουργηθεί η υποδομή για λαϊκό αθλητισμό. Η δημιουργία σχολείων δεν είναι αποτρεπτική αλλά θα πρέπει να γίνει με την λογική της εξυπηρέτησης των αναγκών των κατοίκων της περιοχής και όχι της μετακίνησης σχολείων. Η μετακίνηση σχολείων θα είχε σαν αποτέλεσμα  την επιβάρυνση του περιβάλλοντος και του κυκλοφοριακού με την μετακίνηση με αυτοκίνητο των γονέων των παιδιών.

β) camping : Το camping πρέπει να μεταφερθεί στην Αγ. Παρασκευή Μάκρης στο χώρο του στρατοπέδου και το camping σε συνδυασμό με του υπόλοιπου χώρους θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα χώρος αναψυχής για τους κατοίκους της Αλεξανδρούπολης  με χώρους άθλησης καθώς και για δραστηριότητες εθελοντικών ομάδων όπως οι πρόσκοποι.

Τοπικά  Πάρκα: 

Είναι επίσης δυνατή η άμεση έναρξη εργασιών ανάπλασης, ανακατασκευής,  παρεμβάσεων,  συντήρησης  κλπ. των χώρων αυτών. Τα περισσότερα είναι ασυντήρητα ή τα δένδρα τους έχουν γεράσει

Περι-αστικά Δάση: 

Είναι αναγκαίος ο νομικός επαναπροσδιορισμός της έννοιας του περι-αστικού δάσους προκειμένου να αξιοποιηθούν αυτά για την βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και να μετατραπούν σε υπέρ-Πάρκα, με μεγαλύτερη ένταση διαχείρισης, πολλαπλή λειτουργική διάσταση και άρα διευκόλυνση της  επισκεψιμότητας για ήπια χρήση, αναψυχή, αθλητισμό, πολιτισμό κλπ. Τέτοιες περιοχές υπάρχουν στον ορεινό όγκο της Αλεξανδρούπολης όπως στις τρεις πήγες ή γύρω από την λίμνη που υδρεύεται η πόλη 

Αθλητικά κέντρα

Αθλητικά Κέντρα όπως το γήπεδο στην Απολλωνιάδα και στην Χιλή  θα πρέπει να μετατραπούν σε χώρους μαζικής άθλησης και χώρους πρασίνου με πλήρη εκμετάλλευση κάθε σπιθαμής ελεύθερης επιφάνειας για φύτευση ανώτερων και κατώτερων φυτών είτε σε γραμμικές διατάξεις και σε συστάδες επάνω σε νησίδες, πρανή, διαχωριστικά όρια και αίθρια. Για τον Αθλητισμό θα πρέπει να δημιουργηθούν νέα γήπεδα ασφαλή και σύγχρονα στην περιφέρεια της πόλης.

Στρατόπεδα

Παραχώρηση στους δήμους των ανενεργών στρατοπέδων και διαμόρφωσή τους σε χώρους πρασίνου, βοτανικούς κήπους, χώρους ήπιας άθλησης (περίπατοι, ποδηλασία), πολιτισμού και αναψυχής σε συνδυασμό με τις κτιριακές υποδομές όπου θα μπορούν να αναπτυχθούν στεγασμένες εκδηλώσεις που θα σχετίζονται με το φυσικό περιβάλλον, το ενδημικό πράσινο, την περιβαλλοντική εκπαίδευση και οτιδήποτε σχετίζεται με την πράσινη δραστηριότητα και ανάπτυξη, μην ξεχνώντας την κοινωνική προέκταση της παθητικής και ενεργού αναψυχής του πολίτη. Άμεσα μπορεί να αποδοθεί το στρατόπεδο Πατσούκα με την παράλληλη μεταφορά των υπηρεσιών του  Στρατιωτικού Νοσοκομείου στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης.

Αιγιαλοί

Είναι σύμφωνα με το σύνταγμα κοινόχρηστοι χώροι, συνιστούν πολύτιμα φυσικά οικοσυστήματα και θα πρέπει να αξιοποιηθούν και να χρησιμοποιούνται ως τέτοιοι (αδόμητοι χώροι, πρασίνου, αναψυχής, περιπάτου κλπ) για την ελεύθερη και άνετη χρήση από τους πολίτες και όχι ως προέκταση των όμορων οικοπέδων.

Δρυμοί : 

Οι δρυμοί ως χώροι ιδιαίτερης οικολογικής, επιστημονικής ή αισθητικής αξίας θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την διενέργεια επιστημονικών ερευνών και για επιμορφωτικούς λόγους. Σε αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να αξιοποιηθούν  και τα ποτάμια / ρέματα τα οποία αποτελούν πολύτιμους ανεμοδιάδρομους σε μια πόλη καθώς επίσης και σχετικό πρόγραμμα αύξησης του πρασίνου, με υποχρεωτική μείωση των σκληρών υλικών (μπετόν)

Πράσινο  σε ιδιωτικούς  χώρους

Η  σημασία του «ιδιωτικού» πρασίνου στην διαδικασία της Πράσινης ανάπλασης είναι σημαντική, αφ ενός γιατί το πράσινο συνεισφέρει στο περιβάλλον ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς, αλλά και για λόγους ευαισθητοποίησης των ίδιων των κατοίκων της πόλης. Επιβάλλεται, λοιπόν η ανάπτυξη του «ιδιωτικού πρασίνου»  που μπορεί να αφορά είτε τον κήπο (όπου υπάρχει), είτε προκήπιο του κτιρίου, το μπαλκόνι, την ταράτσα. Η δημιουργία εκτεταμένων ταρατσόκηπων  καθώς και η δημιουργία «ποταμών πρασίνου» με χρήση κρεμοκλαδών και αναρριχώμενων φυτών στα μπαλκόνια, μέσα από ένα επιδοτούμενο επιδοτούμενων παροχών (δωρεάν διάθεση φυτικού υλικού, χώματος κλπ) μπορεί να συμβάλλει στον αύξηση της ενεργού φιλικής επιφάνειας με όλα τα περιβαλλοντικά και αισθητικά (ακόμη και λειτουργικά) οφέλη.   

Πως   θα   υλοποιηθεί  η  Πράσινη Ανάπλαση της  Αλεξανδρούπολης

Για την υλοποίηση  του πιο πάνω προτεινομένου σχεδιασμού απαιτείται η δημιουργία ΕΝΙΑΙΟΥ ΑΥΤΟΝΟΜΟΥ  ΦΟΡΕΑ  υλοποίησης.

Ο Φορέας  θα λειτουργεί  σε πέντε  βασικές κατευθύνσεις– Διευθύνσεις που θα αφορούν  :

α)    την καταγραφή και μελέτη   

β)    την  ανάκτηση  χώρων για πράσινο

γ)    την κατασκευή

δ)    την συντήρηση

ε)    την εξοικονόμηση  φυσικών πόρων  και την ανακύκλωση

Ο φορέας αυτός θα αναλαμβάνει  μελέτες και κατασκευές έργων Πρασίνου και Αναπλάσεων, αυτόνομα, στους Δημόσιους, μη Δημοτικούς Χώρους.  Στους  χώρους που ανήκουν σε Δήμους ή λοιπά νομικά πρόσωπα, θα μπορεί να παρέχει συμβουλές, να αναλαμβάνει την μελέτη, την κατασκευή ή και την συντήρηση έργων πρασίνου, κατόπιν προγραμματικών συμβάσεων ή  συμφωνιών.

Η χρηματοδότηση   αφορά απ΄  ευθείας τον φορέα  για το Πράσινο και  θα πρέπει να προέρχεται,  κυρίως, από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, αφού, πρόκειται για παραγωγική και ανταποδοτική δαπάνη με πολλαπλά οφέλη για το κοινωνικό σύνολο.

 Ειδικότερα, μπορεί  να προέρχεται από:

1. Τον  «Πράσινο Φόρο»  που ήδη  υπάρχει στην τιμή της  βενζίνης, (ο οποίος σήμερα  αποδίδεται οπουδήποτε αλλού εκτός από το πράσινο) 

2. Ευρωπαϊκά  προγράμματα χρηματοδότησης

3. Χορηγίες

4. Ανταποδοτικά τέλη στις κατασκευές (π.χ. αναψυκτήρια, διαφήμιση, εκδηλώσεις, κλπ)

5. Πρόστιμα για τις πράξεις καταστροφής, ρύπανσης, αφισο-ρύπανσης, παράνομες αποψιλώσεις και κοπές δένδρων, ή άλλης υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

Δεν είναι ανάγκη να γίνουν όλα τα έργα σε μια δημαρχιακή περίοδο τεσσάρων ετών. Έτσι και αλλιώς είναι αδύνατο. Αυτό που όμως είναι δυνατόν, είναι να συμφωνήσουμε όλοι σε ένα πλάνο που θα συνεχίζει να λειτουργεί ανεξάρτητα από τις αλλαγές στην δημοτική εξουσία. Αν ένα τέτοιο πλάνο υπήρχε πριν από δέκα χρόνια, τώρα θα είχε υλοποιηθεί το 80% και η Αλεξανδρούπολη θα ήταν η πόλη-υπόδειγμα.